Kora śliwy afrykańskiej – naturalne wsparcie dla zdrowia układu moczowego

Śliwa afrykańska (Prunus africana) – charakterystyka rośliny i pochodzenie

     Śliwa afrykańska (Prunus africana) to gatunek tropikalnego drzewa, które rośnie główkie w górskich rejonach Afryki Środkowej (Kamerun, Kenia, Tanzania, Madagaskar). Jest to drzewo wiecznie zielone, które osiąga wysokość od 10 do 25 metrów. 

     Drzewo to jest cenione przede wszystkim za charakterystyczną, ciemno brunatną lub brunatno-czerwoną korę, która od wieków jest stosowana w tradycyjnej medycynie afrykańskiej. Kawałki kory są spękane i gdy są prawidłowo wysuszone pachną migdałami. 

     Ekstrakty z kory śliwy afrykańskiej są szeroko stosowane w środkowej Europie szczególnie w preparatach złożonych z palmą sabalową lub korzeniem pokrzywy (Różański H., Stach-Rogozik E.).

Surowiec i jego pozyskiwanie

     Surowce leczniczym jest kora śliwy afrykańskiej (Pygei africani cortex) pozyskiwana w okresie wegetacyjnym i poddawana szybkiemu suszeniu. Z kory po zastosowaniu organicznego rozpuszczalnika otrzymuje się wyciąg lipidowo-sterolowy, który stosuje się w postaci liofilizowanej. 

     W tradycyjnej medycynie afrykańskiej używa się naparów z kory lub liści. Większość współcześnie stosowanych preparatów dostępnych jest w postaci kapsułek, tabletek oraz ekstraktów płynnych, co pozwala na łatwe włączenie jej do codziennej diety. Zaleca się stosowanie preparatów standaryzowanych, aby zapewnić odpowiednią dawkę substancji aktywnych (Senderski M. E., molekuły-zdrowia.pl).

Substancje czynne zawarte w korze śliwy afrykańskiej

     Kora śliwy afrykańskiej jest bogata w bioaktywne składniki, które wspierają zdrowie prostaty, dróg moczowych oraz mogą mieć korzystny wpływ na łysienie androgenowe. Należą do nich:

• Sterole  (m.in. beta-sitosterol) – pomagają w redukcji stanów zapalnych dróg moczowych oraz wspierają zdrowie prostaty, obniżają poziom cholesterolu we krwi, działają protekcyjnie na układ sercowo-naczyniowy.
• Kwasy tłuszczowe (np. oleinowy, linolowy i palmitowy) – mają właściwości przeciwzapalne, wspierają zdrowie skóry oraz kondycję włosów.
• Związki trójterpenowe – mają silne działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. (kwas ursolowy i oleanolowy).
• Alkohole tłuszczowe (docosanol, tetrakozanol) – mają właściwości antywirusowe,  mogą wspierać zdrowie układu odpornościowego.
• Flawonoidy – posiadają właściwości antyoksydacyjne, które pomagają neutralizować wolne rodniki (Senderski M.E.).

Właściwości lecznicze

• przeciwzapalne (trójterpeny, flawonoidy),
• przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe (triterpeny i alkohole tłuszczowe przyczyniają się do eliminacji patogenów),
• antyoksydacyjne – neutralizacja wolnych rodników, które są odpowiedzialne za starzenie się komórek i różne choroby przewlekłe,
• właściwości wspomagające zdrowie prostaty – działa wspomagająco w leczeniu łagodnego przerostu prostaty (BPH), m.in. zmniejszając objawy takie jak trudności w oddawaniu moczu.

Możliwości zastosowania preparatów z kory śliwy afrykańskiej

• Łagodny przerost prostaty (BPH)

Łagodny przerost prostaty (BPH) jest częstym problemem u starszych mężczyzn. Objawia się on powiększeniem gruczołu krokowego, co prowadzi do zaburzeń mikcji, częstego oddawania moczu w nocy oraz uczucia niepełnego opróżnienia pęcherza.

Przeprowadzone badania kliniczne wykazały, że już po 2 miesiącach stosowania lipofilowych preparatów z kory śliwy afrykańskiej obserwuje się redukcję dolegliwości wynikających ze wszystkich najbardziej charakterystycznych objawów (BPH). Dodatkowo fitosterole obecne w korze śliwy afrykańskiej, takie jak beta-sitosterol odgrywają ważną rolę w zapobieganiu stanom zapalnym i zmniejszeniu rozrostu komórek prostaty.

• Wspomaganie zdrowia pęcherza

Kora śliwy afrykańskej może również wspomagać zdrowie pęcherza moczowego dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym oraz uszczelniającym śródbłonek naczyń krwionośnych. Zmniejszenie podrażnienia błon śluzowych, obrzeku i wspomaganie regeneracji uszkodzonych tkanek jest szczególnie istotne w kontekście zapobiegania infekcjom dróg moczowych.

• Łysienie androgenowe, trądzik różowaty, łuszczyca, choroby reumatyczne

Łysienie androgenowe ( łysienie typu męskiego ) jest najczęstszą przyczyną utraty włosów u mężczyzn. Ekstrakt ze śliwy afrykańskiej może być pomocny w leczeniu łysienia androgenowego. Dzięki zawartym w niej fitosterolom i kwasom tłuszczowym może hamować działanie DHT (dihydrotestosteronu, który jest naważnieżnym z metabolitów testosteronu) na mieszki włosowe, zapobiegając ich miniaturyzacji. Badania nad tym zastosowaniem śliwy afrykańskiej są wciąż w początkowej fazie, jednak istnieją obiecujące wyniki wskazujące na jej potencjalną skuteczność.

Preparaty na bazie kory śliwy afrykańskiej wywierają korzystne działanie lecznicze na skórę z trądzikiem różowatym lub androgennym. Osłabiają reakcję autoagresji immunologicznej, dzieki czemu znajdują swoje zastosowanie także w terapii łuszczycy i w chorobach reumatycznych (Różański H., Stach-Rogozik E.)

Środki ostrożności w stosowaniu preparatów kory śliwy afrykańskiej – zlecenia i dawkowanie.

     Według zaleceń WHO przyjmować należy od 75 do 200 mg wyciągów lipidowo-sterolowch z kory śliwy afrykańskiej w dawkach podzielonych przez okres minimum 6-8 tygodni (WHO, 2002).  

      Dawkowanie suplementów diety zawierających ekstrakt ze śliwy afrykańskiej może się różnić w zależności od produktu i jego stężenia. Ważne jest, aby przestrzegać zaleceń producenta oraz skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji (szczególnie osoby z chorobami przewlekłymi, takimi jak choroby serca, wątroby lub nerek). Zaleca się przyjmowanie suplementów podczas posiłku, aby zwiększyć ich wchłanianie i zmniejszyć ryzyko podrażnienia żołądka. 

Śliwy afrykańskiej nie powinny stosować osoby mające alergię na rośliny z rodziny Rosaceae.

     Warto także zwrócić uwagę na fakt, iż stosowanie preparatów złożonych ( np. z palmą sabałową) często jest bardziej efektywne niż używanie pojedynczych ekstraktów. Jest to związane jest z synergizmem ich wzajemnych działań (Jambor J., Stach -Rogozik E).

Podsumowanie

     Uznanym i ważnym elementem profilaktyki i terapii łagodnego przerostu prostaty (BPH) jest fitoterapia. Obecnie stosuje się leki roślinne, którym przypisuje się wpływ hamujący na kancerogenezę oraz działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe.

     Kora śliwy afrykańskiej stosowana jest głównie w przewlekłym zapaleniu stercza. Oprócz działania antymutagennego i antykancerogennego, zwiększa wydzielanie androgenów nadnerczowych, przywraca czynności wydzielnicze nabłonka gruczołowego, wpływa regenerująco na komórki nabłonka prostaty, a także łagodzi kliniczne objawy BPH.

     Należy pamiętać również o okresowej kontroli moczu i profilaktyce stanu zapalnego dróg moczowych. W codziennej rutynie ważne jest nawadnianie organizmu, które pomaga zachować prawidłową diurezę, co pośrednio wpływa hamująco na rozwój i kolonizację uropatogenów (Liczko T.)

Bibliografia

• Śliwa afrykańska: Naturalne wsparcie dla zdrowia prostaty i układu moczowego – Molekuły Zdrowia (molekuly-zdrowia.pl)
• World Health Organization (WHO). Fructus Pruni Africanae. WHO Monographs on Selected Medicinal plants. Vol.2 World Health Organization 2002:246-54.
• Praca specjalizacyjna: Farmacja apteczna, mgr farmacji: Ewa Stach-Rogozik, Surowce roślinne stosowane w łagodnym przeroście gruczołu krokowego – objawy i leczenie, (docplayer.pl).
• Jambor J., Fitoterapia chorób układu moczowego, Przegląd Urologiczny 2012/1 (71)
• Różański H., Medycyna Dawna i Współczesna    Kora śliwy afrykańskiej – Cortex Pruni africanae (rozanski.li)
• Senderski M. E., Zioła w leczeniu dolegliwości i chorób układu moczowo-płciowego, Podkowa Leśna, 2014, s. 389-390.
• Liczko T., Zioła i dieta w zapobieganiu i leczeniu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (BPH), Panacea 53, październik-grudzień 2015, s. 8-9.

Kora śliwy afrykańskiej – naturalne wsparcie dla zdrowia układu moczowego